Sociale bescherming en coöperaties : hand in hand
2021 is 1921 niet. Gelukkig maar. In het begin van de 20ste eeuw, was er nog lang geen sprake van de terugbetaling van geneeskundige zorgen en medicijnen, een verzekering tegen werkloosheid en pensioenen, …. Doordat we er als werknemer kunnen vanuit gaan dat ook in tijden van ziekte, werkloosheid, of pensionering — kortom, als ons inkomen uit arbeid wegvalt– het behoud van onze levensstandaard min of meer verzekerd is dankzij het sociale zekerheidssysteem, hoeft niet ieder voor zich onnodig provisies op te potten voor kwade tijden die misschien wel, misschien niet zullen komen. Zo kunnen de meeste loontrekkenden zich een vrij hoge levensstandaard veroorloven. Dit alles is te danken aan de strijd van de arbeidersbeweging, waarvan een voorman als Anseele, de onbetwistbare leider was. Om tot meer sociale rechtvaardigheid te komen, gingen sociale strijd en de oprichting van coöperaties bij hem hand in hand.
Toch begint 2021 toch opvallend veel te gelijken op 1921. Jammer genoeg. In het begin van de 21ste eeuw kenden we de opkomst van de gig-economie. Dat is een vrije-marktsysteem waarin tijdelijke opdrachten de norm zijn en werkgevers een contract sluiten met onafhankelijke werknemers voor zeer kortlopende opdrachten. Dergelijke flexibele werknemers hebben het statuut van zelfstandige. Ze kunnen dus niet terugvallen op ontslagbescherming een ontslagvergoeding, minimumloon, doorbetaling in geval van ziekte of de opbouw van pensioenrechten. Bovendien zijn flexwerkers per definitie “de elastiek” van de arbeidsmarkt. Gemakkelijk op te roepen in tijden van hoogconjunctuur. Maar even gemakkelijk terug naar af gestuurd als het economisch klimaat plots tegenzit. Wat de laatste maanden zoals te verwachten en te voorzien was “en masse” gebeurde. De eerste sociale slachtoffers van de coronacrisis waren tewerkgesteld in de evenementensector, de horeca, …
Ook nu weer komt het alternatief uit coöperatieve hoek. En meer bepaald SMart. De Société Mutuelle pour artistes die in 1998 in de vorm van een vzw werd opgericht, gaat sinds 2017 door het leven als een coöperatieve vennootschap – sociale onderneming.
Via SMart kunnen de flexwerkers hun activiteiten op een autonome manier beheren en hun prestaties factureren. Ze vinden zelf hun klanten, bepalen zelf het factuurbedrag en hun activiteiten. Voor hun klanten doen ze dus gewoon wat andere zelfstandigen doen.
Voor elke prestatie is Smart evenwel de werkgever, waardoor de werkers een statuut van loontrekkende hebben. Smart zorgt dus voor alle sociale en fiscale aangiften die verband houden met hun activiteiten. De coöperatie biedt daarbij de beste sociale bescherming en ontwikkelt andere gedeelde diensten. Het statuut dat zo ontstaat, zou gedefinieerd kunnen worden als “loontrekkende ondernemer.” Sedert haar oprichting kon ze om en bij de 100.000 werkers helpen om uit de grijze zone te treden en hun professionele projecten te ontwikkelen binnen een wettelijk, fiscaal kader in de vorm van contracten voor loontrekkenden.
Meer info? https://smartbe.be/nl/smart-in-een-notendop/
Peter Bosmans